Tang ma là một trong những tục lệ được con người thực hiện để bày tỏ lòng nhớ ơn, thương xót và kính thờ đối với người quá cố. Con người sinh ra, lớn lên, tạo dựng gia đình, tạo lập công danh, sinh con nối dõi và cuối cùng cũng theo quy luật “sinh - lão - bệnh - tử”.
Chia sẻ về câu chuyện quản lý, bảo tồn và phát huy giá trị Đô thị cổ Hội An sau gần 20 năm được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới, ông Nguyễn Chí Trung, Giám đốc Trung tâm Quản lý bảo tồn Di sản văn hoá Hội An cho rằng Hội An đã làm được những việc mà ngay cả Nhật Bản cũng phải học.
Ở khu vực miền Trung nói riêng và cả nước nói chung, có nhiều công trình kiến trúc được xây dựng để phục vụ nhu cầu sinh hoạt tôn giáo, tín ngưỡng của nhân dân. Mỗi loại hình di tích tôn giáo, tín ngưỡng có một tên gọi khác nhau, bên trong di tích có các đối tượng thờ tự riêng biệt, rõ ràng. Căn cứ vào tên gọi của di tích có thể xác định được phần nào đối tượng được thờ tự bên trong; hoặc căn cứ vào đối tượng được thờ tự có thể định danh chính xác loại hình di tích tín ngưỡng đó.
Xét về đặc tính “ứng xử” của cư dân Faifo - Hội An trong lịch sử - phần nào do nhiều nguyên nhân hạn chế và để có tính khách quan hơn, chúng tôi chỉ xin trích dẫn những quan sát, nhận xét của các giáo sĩ, thương nhân nước ngoài đến Hội An - Đàng Trong vào các thế kỷ trước.
Sau ngày quê hương Hội An hoàn toàn giải phóng, thực hiện chủ trương của Thị ủy, công tác sưu tầm, nghiên cứu và trưng bày tài liệu, hiện vật liên quan đến lịch sử đấu tranh cách mạng của quân và dân Hội An được chú trọng thực hiện.
Sự phát triển của làng gốm Thanh Hà gắn liền với sự phát triển của Đô thị - thương cảng Hội An nói riêng, xứ Quảng nói chung. Cũng giống như sự có mặt của một số làng nghề thủ công khác, sự có mặt của làng gốm Thanh Hà là một minh chứng cụ thể về quá trình đô thị hóa và sự phát triển của nền sản xuất kinh tế hàng hóa ở Hội An, xứ Quảng ngay từ thời các Chúa Nguyễn. Một số tư liệu Hán Nôm giúp ta xác định thực tế này.
Tròn một thế kỷ kể từ khi những dấu vết đầu tiên của một nền văn hóa từng phát triển rực rỡ trên dải đất miền trung, có niên đại cách ngày nay 2.500 đến 3.000 năm được phát lộ tại cồn cát Sa Huỳnh, những di tích, những hiện vật mới thuộc văn hoá Sa Huỳnh vẫn tiếp tục được nhiều thế hệ nhà nghiên cứu trong và ngoài nước dày công tìm kiếm, sưu tầm và nghiên cứu… Diện mạo của văn hóa Sa Huỳnh, từ nguồn gốc đến các giai đoạn phát triển, từ loại hình di tích di vật đến đặc trưng văn hóa… ngày càng rõ nét.
Những “đôi mắt” của phố Hội là những “nhân chứng” sống động biểu trưng cho nét văn hóa riêng của phố Hội…
Khu phố cổ Hội An với bề dày lịch sử lâu đời đã kết tinh, hội tụ trong mình nhiều giá trị quý báu. Ngoài những giá trị về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, mỹ thuật,… nói chung, nhiều ngôi nhà, góc phố còn lưu lại những dấu ấn lịch sử cách mạng quan trọng của Đảng bộ và nhân dân Hội An trong những năm tháng đấu tranh gian khổ, hào hùng để bảo vệ quê hương, đất nước.
Thời gian gần đây, đã xuất hiện rất nhiều cảnh báo từ các tổ chức quốc tế lẫn chuyên gia nghiên cứu văn hóa về sự khai thác “quá đà” các giá trị di sản để phát triển kinh tế. Hội An và Mỹ Sơn không thể ở ngoài cuộc của những lo lắng, cảnh báo này. Đặc biệt, trong guồng quay của phát triển du lịch, chọn lọc nhà đầu tư vẫn là một nan đề…
Ở Hội An hiện tồn rất nhiều ngôi mộ cổ với sự đa dạng về loại hình, kết cấu, thành phần chủ nhân và tập quán tống táng. Đây là minh chứng sinh động cho quá trình phát triển liên tục của vùng đất Hội An, muộn nhất cũng từ thế kỷ I trước công nguyên đến nay, đồng thời thể hiện mối giao lưu văn hóa sâu rộng giữa các thành phần cư dân ở Hội An. Về niên đại, tại dãi cát phía Bắc Hội An đã phát hiện những khu di tích mộ táng thuộc thời kỳ văn hóa Sa Huỳnh. Bên trên các mộ chum Sa Huỳnh là những những di tích mộ cổ thuộc thời kỳ muộn hơn. Rất nhiều ngôi mộ có niên đại từ thế kỷ XV đến thế kỷ XIX được phát hiện tại một số cồn đất cao ven trung tâm Thành phố, mộ cổ tập trung phần lớn tại dãi cát thuộc các xóm An Bang, Hậu Xá, Thanh Chiếm, là các khối phố thuộc địa phận phường Thanh Hà hiện nay.
Đồng chí Nguyễn Văn Tấn, tên thường gọi là Nguyễn Văn Ưng, Nguyễn Phe sinh ngày 01/5/1919, mất ngày 21/5/1012, quê tại làng Kim Bồng (nay là xã Cẩm Kim, thành phố Hội An). Giác ngộ lý tưởng cách mạng từ năm 12 tuổi, đồng chí đã sớm “xác định mục đích cho mình suốt đời hoạt động cho Độc lập dân tộc và CNXH”. Năm 1938, đồng chí được kết nạp vào Đảng. Con đường hoạt động cách mạng của đồng chí từ đó trở nên sôi nổi mãi đến lúc nghỉ hưu năm 1986. Trong tập hồi ký Những năm tháng không quên do nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản năm 2009, đồng chí đã hồi tưởng tường tận những gì đã qua trên con đường hoạt động cách mạng của mình. Qua hồi ký của đồng chí, người đọc sẽ phần nào cảm nhận được khí thế sục sôi trong những ngày cách mạng tháng Tám năm 1945 ở Hội An.
Là một bộ phận của di sản biển đảo Việt Nam, vùng biển đảo Hội An nằm ở trung độ của cả nước và có vị trí chiến lược quan trọng trong mạng lưới biển đảo nước ta cũng như ở khu vực Đông Nam Á và biển Đông. Dựa vào biển đảo và thích ứng tối đa với môi trường biển đảo để sinh tồn, phát triển là một truyền thống lâu đời của cộng đồng cư dân Hội An, xứ Quảng nói riêng, của các địa phương có biển đảo nước ta nói chung. Truyền thống này được thể hiện đa dạng ở nhiều khía cạnh trong đời sống vật chất và tinh thần của các cộng đồng dân cư và tích lũy nên những giá trị vô cùng to lớn, trong đó có kho tri thức dân gian về biển đảo.
Hôn nhân là việc trọng đại trong cuộc đời của mỗi người, đó là sự cam kết đồng ý giữa hai cá nhân nam và nữ theo khía cạnh luật pháp, xã hội. Theo quan niệm của người xưa: “trai khôn dựng vợ, gái lớn gả chồng”, đối với người đàn ông, có thể nói việc kết hôn là một trong ba việc lớn nhất của đời người: “tậu trâu, cưới vợ, làm nhà”. Từ ý nghĩa quan trọng đó, ông cha ta từ xa xưa đã hình thành nên những quan niệm, lễ nghi trong việc “dựng vợ gả chồng”.
Thành phố Hội An, với diện tích tự nhiên 60km2, nằm ở vùng cửa sông - ven biển, thuộc hạ lưu, tả ngạn sông Thu Bồn. Hội An được bao bọc bởi môi trường tự nhiên sông - biển, nơi hòa lưu của các nguồn sông lớn như Thu Bồn, Vu Gia và sông Đế Võng. Có thể nói, các nguồn sông này đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - văn hóa của Hội An nói riêng, xứ Quảng nói chung. Những vùng như Cẩm Thanh, Cẩm Châu, Cẩm Nam, Cẩm Kim thuộc dạng địa hình ven biển, bị chia cắt bởi hệ thống sông hói chằng chịt và là vùng nước thường xuyên bị nhiễm mặn, đây là điều kiện thuận lợi cho hệ sinh thái rừng ngập mặn phát triển. Đặc biệt, tại đây dừa nước sinh trưởng, phát triển thành những rừng dừa dọc khắp các bờ sông, mương, tạo nên màu xanh mát đặt trưng cho một vùng quê. Dừa nước có tên khoa học là Nypa fruticans, còn được gọi là Attap palm, là loài duy nhất trong họ Cau (Are caceae) sinh sống trong đầm lầy.
“Thương hiệu” Hội An là hấp lực đối với du khách và bè bạn quốc tế. Hội An là nơi được chọn tổ chức nhiều sự kiện mang tầm quốc gia và quốc tế. Và các sự kiện được tổ chức tại Hội An hướng đến nâng tầm thương hiệu đó!.
Hội An đã được Hiệp hội Đầu bếp thế giới trao chứng nhận là “Một trong những thủ phủ ẩm thực của Việt Nam”. Đó cũng là biểu hiện sinh động trong quá trình hội nhập và phát triển của đô thị cổ Hội An - di sản văn hóa thế giới!
Cù Lao Chàm - nổi tiếng với nhiều tên gọi khác nhau trong lịch sử: Sanfu-Fù law, Cham-pu-lau, Pulociam, Pulaucham, Polochiam Pello, Chiêm Bất Lao, Tiêm Bích La... Bao gồm nhiều hòn đảo lớn nhỏ: Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn La, Hòn Khô, Hòn Tai và Hòn Ông..., nằm bên bờ biển Đông, quần tụ thành hình cánh cung quay về hướng đất liền, có tọa độ địa lý 15052’30’’ đến 16000’00’’ vĩ Bắc, 108024’30’’ đến 108034’30’’ kinh Đông, có diện tích chừng 15,5km2, cách bờ biển Cửa Đại 18 km về hướng Đông - Đông Bắc. Đã tự bao đời, Cù Lao Chàm như những người lính hoa tiêu khổng lồ - như bức bình phong che chắn, án giữ cho Cửa Đại (Đại Chiêm hải khẩu) của Đô thị thương cảng Hội An. Trên cụm đảo, đặc biệt có Hòn Lao lớn nhất, với hệ thống núi phát triển theo hình cung, độ cao nhất 517m, sườn phía Đông có đá tảng dốc đứng, hiểm trở, bao bọc, sườn Tây dốc thoải, nhiều bãi cát bồi ven biển, trong đó Bãi Ông, Bãi Làng, Bãi Hương có dân cư sinh sống lập thành xã đảo Tân Hiệp, thuộc thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam hiện nay, gồm hơn 2.200 người. Cư dân trên đảo sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt hải sản.
Kể cũng lạ khi mà Cù Lao Chàm, một cụm đảo nằm cách đất liền Hội An chừng 15km trở thành là vương quốc của cây ngô đồng. Lạ, vì xưa nay trong suy nghĩ của nhiều người, ngô đồng là một loại cây vương giả, chốn cung đình, dinh thự sang trọng còn không muốn bắt rễ, có đâu đến một vùng đảo đầy nắng gió như Cù Lao Chàm, Hội An. Vậy mà thật bất ngờ khi phát hiện ở đây bạt ngàn một rừng ngô đồng, cứ đến tháng 6, tháng 7 âm lịch hàng năm lại ra hoa đỏ rực cả một góc trời đảo xanh, tạo thành một cảnh tượng vô cùng ngoạn mục…
Xứ Quảng dưới thời các chúa Nguyễn trong những thế kỷ XVI – XVIII là một vùng đất trù phú nhất của Đàng Trong với đô thị thương cảng Hội An nổi tiếng mở rộng cửa giao thương với thế giới bên ngoài.