Chuyên đề nghiên cứu trao đổi

Các giá trị về địa lý tự nhiên biển đảo Cù Lao Chàm

Cù Lao Chàm là tên gọi một cụm đảo gồm 8 hòn đảo lớn nhỏ: Hòn Lao, Hòn Dài, Hòn Mồ, Hòn Lá, Hòn Khô Mẹ, Hòn Khô Con, Hòn Tai, Hòn Ông nằm cách Cửa Đại chừng 15km, cách trung tâm Hội An chừng 19km.

Cù Lao Chàm - Tên đất, tên làng

Nằm cách đất liền khoảng 18km về phía đông, cụm đảo Cù Lao Chàm với 8 đảo lớn nhỏ xếp theo hình cánh cung tựa như một bức bình phong/trấn sơn hùng vĩ án giữ Cửa Đại và đất liền Hội An.

Ảnh hưởng kiến trúc Pháp ở Hội An

Cùng với quá trình xâm chiếm, đặt ách thống trị trên đất nước ta, thực dân Pháp đã để lại những dấu ấn nhất định về các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật… trong đó có ảnh hưởng không nhỏ đến kiến trúc.

Địa danh ở Hội An qua địa bạ Triều Nguyễn

Vai trò, giá trị của của các thủy hệ cổ ở Cù Lao Chàm - Hội An

Kết quả của các công trình nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, đặc biệt là kết quả khai quật khảo cổ học tại di chỉ Bãi Ông khẳng định cách đây hơn 3.000 năm đã có con người cư trú tại Cù Lao Chàm. Diễn trình lịch sử diễn ra trên đảo Cù Lao Chàm từ đó đến nay có sự kế tục của các thế hệ cư dân, thông qua quá trình sinh sống, lao động sản xuất đã để lại kho tàng di sản văn hóa vật thể và phi vật thể vô cùng phong phú, đa dạng, thể hiện sự thích ứng của con người nơi đây với môi trường sống đặc thù của vùng biển đảo.

Rắn trong truyền thuyết, cổ tích và tín ngưỡng dân gian ở Hội An

Rắn là con vật quen thuộc với đời sống con người và cũng là con vật cầm tinh năm Tỵ trong 12 địa chi theo quan niệm Phương Đông, trong đó có Việt Nam. Ở Hội An, hình tượng con rắn cũng là con vật gắn liền với văn hóa và tín ngưỡng. Trong văn hóa - tín ngưỡng ở Hội An, hình ảnh con rắn xuất hiện trong nhiều tuồng tích, ca dao tục ngữ, trò chơi dân gian cũng như liên quan đến hoạt động thờ cúng, phong thủy…

Một vài thông tin về lụt và ứng phó với lụt ở Hội An trong lịch sử

Cách đây hơn 400 năm, vùng đất Hội An đã xảy ra những trận lụt lớn và đã được ghi chép trong tư liệu. Qua tiếp cận các nguồn sử liệu, bài viết xin giới thiệu một vài thông tin về lụt và cách thức, kinh nghiệm của người xưa trong việc ứng phó với lụt ở Hội An nói riêng, Quảng Nam nói chung trong lịch sử.

Cẩm Kim tham gia giải phóng quê hương Hội An

Cẩm Kim có vị trí chiến lược về chính trị, quân sự bởi đây là hành lang hiểm yếu ở Tây Nam Hội An, Cẩm Kim còn là một làng quê giàu truyền thống văn hóa, có bề dày lịch sử đấu tranh chống thực dân, phong kiến.

50 năm - mùa xuân lịch sử

Cuộc tiến công và nổi dậy mùa xuân 1975, giải phóng quê hương Hội An, góp phần kết thúc 30 năm chiến tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất Tổ quốc về lãnh thổ và thể chế, thể hiện ý nguyện của toàn dân vì một Việt Nam hùng cường, phát triển thịnh vượng, sánh vai với các cường quốc, năm châu.

Truyền thống sử dụng ghe thuyền và các hoạt động văn nghệ, thể thao sông nước ở Hội An

Hằng năm, trên dòng Thu Bồn và Cổ Cò thơ mộng, hay tại đảo Cù Lao Chàm ở Hội An diễn ra nhiều cuộc đua ghe lớn nhỏ, thu hút đông đảo nhân dân, các đội đua trên địa bàn thành phố và những vùng lân cận tham gia. Khởi nguồn từ khát vọng chinh phục sông nước suốt hành trình lịch sử ngược xuôi sông biển và truyền thống nghề đóng sửa ghe thuyền từ bao đời của cư dân nơi đây, tinh thần hăng hái trước mỗi cuộc đua dường như luôn sẵn có trong huyết mạch mỗi người, từ những tay bơi tay chèo rắn chắc, dẻo dai cho đến cộng đồng cư dân ủng hộ, cổ vũ nhiệt thành.

Năm Tỵ với những sự kiện liên quan đến di tích cổ ở Hội An

Trong 12 con giáp tương ứng với 12 Địa chi (Thập nhị Địa chi: Tí, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi) theo quan niệm văn hóa cổ truyền của dân tộc, rắn (âm Hán Việt đọc là xà, năm can chi đọc là Tỵ) đứng ở vị thứ 6, là con vật tượng trưng cho sự trường thọ, tái sinh được ví qua câu thành ngữ “lột da sống đời”. Rắn có mặt ở khắp nơi và đã đi vào đời sống văn hoá tín ngưỡng dân gian với nhiều tập tục và hình thức thờ cúng khác nhau.

Sự thay thế một số từ địa phương ở Hội An

Từ địa phương là một hệ thống từ vựng lưu hành ở từng địa phương, vùng miền song song cùng với hệ thống từ phổ thông, từ toàn dân của cả nước. Nếu hệ thống từ toàn dân mang tính thống nhất chung của quốc gia thì hệ thống từ địa phương phản ánh tính đa dạng, riêng có về tiếng nói, từ vựng ở từng vùng miền nhất định.

Một số sự kiện liên quan đến Hội An vào năm Tỵ qua các tư liệu, tài liệu nghiên cứu

Với vị thế địa lịch sử - văn hóa, Hội An từ rất sớm là nơi giao thương, buôn bán của các nước trong khu vực và trên thế giới.

Tết Nguyên Tiêu ở Hội An

Bảng hiệu xưa tại một số di tích trong Khu phố cổ Hội An

Hướng dẫn “Dựng cây nêu ngày Tết” Tết Nguyên đán Ất Tỵ - 2025

Dựng cây nêu là một tập tục truyền thống của cư dân Việt Nam nói chung, cư dân Hội An nói riêng. Từ xa xưa, để chuẩn bị ăn Tết, người ta thường lo mua sắm, làm bánh mứt, vệ sinh, trang hoàng nhà cửa… và dựng một cây nêu trước sân nhà, sân đình… Cây nêu là biểu tượng của sự trừ tà, trấn ác, ước mong bình an, mưa thuận gió hòa và khẳng định chủ quyền lãnh thổ đất đai của gia đình, làng xóm, cộng đồng.

Biển với sự hình thành và phát triển của Đô thị thương cảng Hội An

Lịch sử - văn hóa Hội An là một quá trình diễn tiến gắn với biển - đảo, với vùng cửa sông, ven biển. Hay nói cách khác biển - địa sinh thái biển đã chi phối, quyết định đời sống kinh tế - văn hóa của con người vùng đất nơi đây. Bởi vốn là một vùng đất có nhiều ưu thế vượt trội về vị thế - vị trí địa lý, địa lịch sử, văn hóa, kinh tế, chính trị ở Việt Nam, trong khu vực Đông Nam Á và cả vùng châu Á. Do Hội An nằm ở trung điểm trong hệ thống bờ biển miền Trung - Việt Nam, trên tuyến đường hàng hải trong nước và cả thế giới Đông - Tây.

Tín ngưỡng thờ bà Thuỷ Long ở Hội An

Bà Thủy Long là vị thần sông nước phổ biến trong văn hóa của cư dân duyên hải vùng Trung Bộ và Nam Bộ. Thần còn có tên gọi khác là Thủy Long Thánh Phi, Đệ nhất Thánh Phi nương nương, hay Thủy Long Hà Bá Thủy Quan tôn thần, dân gian thường gọi là Bà Thủy. Bà Thủy thường được thờ ở các ngã ba sông gắn với niềm tin của người dân miền biển rằng sẽ được Bà độ trì cho dân chài lưới vào lộng ra khơi được bình yên. Triều đình nhà Nguyễn gia tặng sắc phong cho thần là Uông nhuận Hoằng hạp Dực bảo Trung hưng thượng đẳng thần.

Hồ tiêu - Một sản vật quý của xứ Quảng

Xứ Quảng là vùng đất giàu tài nguyên lâm thổ sản, cùng với những sản vật nổi tiếng như trầm hương, yến sào, quế, đường, bòn bon, cau,... cư dân xứ Quảng còn trồng rất nhiều hồ tiêu. Đây là loại gia vị khá đặc biệt không thể thiếu trong các hoạt động chế biến các món ăn của nhiều dân tộc trên thế giới. Theo các ghi chép lịch sử, vào thế kỷ XVII, XVIII, hồ tiêu xứ Quảng từ thương cảng Hội An đã được xuất khẩu sang nhiều nước châu Á và cả các nước châu Âu, mang về nguồn lợi nhuận lớn cho các thương nhân, đồng thời cũng góp phần làm nên sự phồn thịnh và danh tiếng của thương cảng này.