Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An
Chuyên đề nghiên cứu trao đổi
Nhà thờ tộc Nguyễn Văn, phường Cẩm Nam
- 25/05/2020 09:31:00 PM
- Đã xem: 2297
- Phản hồi: 0
Nhà thờ tộc Nguyễn Văn ở khối Xuyên Trung, phường Cẩm Nam là nơi thờ cúng thủy tổ và tiền nhân của tộc Nguyễn Văn làng Cẩm Phô, hiện tọa lạc tại số 29 đường Nguyễn Tri Phương. Tộc Nguyễn là một trong bốn tộc, cùng với tộc Huỳnh, Lê, Trần đã có công khai phá đất đai, lập nên làng Cẩm Phô, một trong những làng xã được thành lập khá sớm ở Hội An.
Tổ chức chính quyền ở Hội An thời kỳ triều Nguyễn (1802 – 1945)
- 25/05/2020 09:04:00 PM
- Đã xem: 1111
- Phản hồi: 0
Nghiên cứu về làng Việt Nam, GS.Đào Duy Anh có viết: “Mỗi làng là một đơn vị tự trị trong một phạm vi quốc gia. Đối với nhà nước đơn vị này chỉ cần làm trọn những nghĩa vụ về sưu thuế, tạp dịch binh lính là có thể tự do xử lý công việc trong làng, nhà nước không can thiệp” [1]. Cũng có thể hiểu làng cổ truyền là đơn vị tụ cư, là cộng đồng dựa trên quan hệ láng giềng kết hợp với quan hệ huyết thống, là môi trường sinh hoạt văn hóa - xã hội từ bao đời nay gắn bó với cuộc sống của người dân Việt Nam.
Tổng quan về di sản Hán Nôm ở các gia đình, dòng họ tại Hội An
- 17/05/2020 09:42:00 PM
- Đã xem: 1361
- Phản hồi: 0
Trải qua quá trình phát triển lịch sử, do nhiều cơ may và do các nguyên nhân về lịch sử - văn hóa tại Hội An hiện tồn một kho tàng di sản Hán Nôm khá đồ sộ. Chúng bao gồm các văn khắc trên đá, gỗ, đồng và các tư liệu văn bản trên giấy, vải. Trong số đó, một bộ phận quan trọng của di sản Hán Nôm đã và đang được các gia đình, tộc họ liên tục bảo quản từ đời này sang đời khác. Chúng bao gồm các văn bản hành chính, giấy tờ đất đai, khế ước, tờ đoạn mãi tài sản, ruộng đất, tờ chấp thục, phân thư tài sản, văn cúng, gia phả, ghi chép các loại… và các văn bia, bia mộ văn chuông, hoành phi, liễn đối, bài vị hiện đang bảo quản, bài trí trang trọng ở các gia đình, nhà thờ tộc họ…
Tri thức dân gian về đánh bắt hải sản ở Hội An
- 14/05/2020 10:33:00 PM
- Đã xem: 2044
- Phản hồi: 0
Là một vùng đất nằm bên biển Đông rộng lớn, ngư trường rộng lại giàu tài nguyên hải sản nên từ lâu cư dân Hội An đã tiếp cận quen với nghề biển, hình thành nên những làng chài như Cẩm An, Cửa Đại, Cù Lao Chàm... Trong quá trình hình thành và phát triển lâu dài ấy, những thế hệ ngư dân địa phương đã tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu về thời tiết, về quy luật sinh trưởng, di chuyển các đoàn cá theo mùa vụ… để giúp họ duy trì và phát triển nghề từ thế hệ này sang thế hệ khác. Một trong những tri thức dân gian về nghề đi biển là tri thức đánh bắt hải sản.
Hoành phi, câu đối trong di tích ở Hội An
- 10/05/2020 09:04:00 PM
- Đã xem: 1998
- Phản hồi: 0
Các di tích ở Hội An hầu hết đều có nhiều liễn đối, hoành phi, câu chữ... Những câu chữ này không chỉ để tôn vinh vẻ tôn nghiêm, vẻ đẹp của từng di tích mà đây còn là một loại tài liệu quan trọng để nghiên cứu về di tích nói riêng và lịch sử - văn hóa nói chung. Đặc biệt, nhiều liễn đối, hoành phi ở Hội An do các nhân vật nổi tiếng soạn ra và đề bút như: Minh vương Quốc chúa Nguyễn Phúc Chu, Xuân Quận công Nguyễn Nghiễm, Giải nguyên Đặng Huy Trứ,... nên ngoài giá trị về lịch sử - văn hóa, các câu chữ còn bao hàm nhiều giá trị khác như giá trị về nghệ thuật, triết học, văn học, giáo dục,...
Di tích đình Ông Voi - Những giá trị độc đáo về kiến trúc đình làng và thờ tự
- 27/04/2020 09:05:00 PM
- Đã xem: 3313
- Phản hồi: 0
Quá trình hình thành cộng đồng làng xã người Việt trên mảnh đất thành phố Hội An diễn ra từ rất sớm. Bia mộ tổ tộc Trần (陳) ở Cẩm Thanh cho biết làng Võng Nhi (網兒) xuất hiện năm 1498; tác phẩm Ô Châu Cận Lục do Dương Văn An nhuận sắc khắc in năm 1553 đã nhắc đến tên 2 làng ở Hội An là Cẩm Phô và Hoài Phô,…
Bảo tàng Văn hóa Dân gian Hội An - Nơi lưu giữ nét đẹp văn hóa truyền thống
- 24/04/2020 05:11:00 AM
- Đã xem: 1362
- Phản hồi: 0
Với bề dày lịch sử hình thành và phát triển, trải qua nhiều thời kì giao lưu và tiếp biến văn hóa, Hội An cho đến nay còn lưu giữ một quần thể di tích kiến trúc độc đáo, chứa đựng bên trong những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể vô cùng đa dạng, phong phú. Bộ phận di sản phi vật thể góp phần quan trọng cùng các di sản vật thể định hình nên những giá trị đặc trưng của Khu phố cổ Hội An, khắc họa đậm nét diện mạo văn hóa Hội An trong bức tranh văn hoá Xứ Quảng. Việc hữu hình hóa, cụ thể hóa các hình thái văn hóa, văn nghệ dân gian ở địa phương thông qua trưng bày, giới thiệu hình ảnh và hiện vật có liên quan là việc làm cần thiết nhằm giới thiệu, quảng bá các giá trị của di sản Hội An đến với người dân và du khách. Tại Hội An, một trong những nơi lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa của cư dân địa phương chính là Bảo tàng Văn hóa Dân gian, hiện tọa lạc tại số 33 Nguyễn Thái Học.
Nước mắm Tư Tài Cẩm Thanh - Bí quyết làm nên thương hiệu
- 24/04/2020 04:41:00 AM
- Đã xem: 1376
- Phản hồi: 0
Xưa kia, khi nói đến Cửa Đại, Cẩm An, Cẩm Thanh, người ta nghĩ ngay đến nghề biển mà qua nhiều thế hệ người dân vẫn duy trì. Thế nhưng trong hơn 15 năm trở lại đây, khi ngành du lịch phát triển, nhiều ngư dân đã chuyển sang làm du lịch. Các thanh niên đến làm việc tại các nhà hàng, khách sạn, công việc ít vất vã nhưng thu nhập cao và không “rủi ro” như cái nghề mà cha mẹ họ đã từng gắn bó. Vô hình chung nghề biển truyền thống từ bao đời nay dần dần bị mai một. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn không ít gia đình bám trụ với nghề. Sản lượng thủy sản mà họ đánh bắt được hằng năm khá nhiều.
Một số thông tin về dịch bệnh ở Hội An, Quảng Nam trong lịch sử qua tư liệu Châu bản triều Nguyễn và Đại Nam thực lục
- 21/04/2020 08:52:00 PM
- Đã xem: 1195
- Phản hồi: 0
Dịch bệnh là một trong những đại hoạ của cộng đồng, quốc gia. Do vậy, trước đây việc phòng ngừa, ngăn chặn dịch bệnh luôn được triều đình phong kiến quan tâm. Dưới triều Nguyễn, nhiều chủ trương, chính sách trong phòng, chống dịch bệnh được thực hiện. Đối với Hội An, Quảng Nam, trong Châu bản triều Nguyễn và Đại Nam thực lục có một số nội dung đề cập đến dịch bệnh và phòng, chống dịch. Dưới đây xin được giới thiệu những thông tin cụ thể.
Kiểm soát dịch dưới triều Nguyễn khi có sự kết hợp Tây y
- 16/04/2020 08:49:00 PM
- Đã xem: 947
- Phản hồi: 0
Các văn bản hành chính triều Nguyễn hiện bảo quản tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I cho thấy, có sự thay đổi rõ rệt trong các biện pháp kiểm soát dịch bệnh ở nước ta dưới triều Nguyễn khi bắt đầu có sự kết hợp Tây y.
Những tiền đề và điều kiện để tổ chức Đảng Cộng sản ra đời sớm ở Hội An
- 30/03/2020 03:05:00 AM
- Đã xem: 1072
- Phản hồi: 0
1. Từ cuối thế kỷ XIX, do nhiều yếu tố bất lợi, “cảng thị thuyền buồm” Hội An suy thoái, nhường vị thế trung tâm thương mại quốc tế cho “cảng thị cơ khí” Đà Nẵng. Tuy nhiên, Hội An vẫn là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của Quảng Nam.
Tục tảo mộ trong tiết Thanh Minh ở Hội An
- 23/03/2020 04:57:00 AM
- Đã xem: 1245
- Phản hồi: 0
Thanh Minh là tiết thứ năm trong hai mươi bốn tiết khí hàng năm của người phương Đông xưa. Cứ mười lăm ngày, khí trời lại chuyển một tiết mới, tuần tự trong năm là: Lập Xuân, Vũ Thủy, Kinh Trập, Xuân Phân, Thanh Minh, Cốc Vũ, Lập Hạ, Tiểu Mãn, Mang Chủng, Hạ Chí, Tiểu Thử, Đại Thử, Lập Thu, Xử Thử, Bạch Lộ, Thu Phân, Hàn Lộ, Sương Giáng, Lập Đông, Tiểu Tuyết, Đông Chí, Tiểu Hàn, Đại Hàn. Theo nghĩa Hán - Việt, “thanh” là khí trong, còn “minh” là sáng sủa.
Hình ảnh con chuột trong tục ngữ, thành ngữ ở Hội An
- 17/03/2020 11:43:00 PM
- Đã xem: 1397
- Phản hồi: 0
Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam nói chung, văn học dân gian Hội An nói riêng, con chuột là hình ảnh độc đáo, tượng trưng cho những điều không mấy tốt đẹp và đáng ghét trên đời. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt không tốt, con chuột còn có những ưu điểm như thông minh, nhanh trí, đại diện cho sự sung túc và thịnh vượng, chính vì thế dân gian mượn hình ảnh con chuột là nhiều nhất trong những tác phẩm của mình, để phản ánh hiện thực đời sống xã hội.
Tình hình sở hữu ruộng đất của các làng xã ở Hội An qua tư liệu địa bạ triều Nguyễn
- 15/03/2020 09:31:00 PM
- Đã xem: 1478
- Phản hồi: 0
Địa bạ là sổ ruộng đất, hay sổ ghi chép về ruộng đất của các đơn vị hành chính cộng đồng cơ sở. Địa bạ được lập từ chủ trương của Triều đình với mục đích trước hết là quản lý đất đai, thu thuế. Địa bạ ghi chép tổng số điền thổ của từng xã, thôn, phường, sổ trại, ấp, động, giáp, áng; kê khai số ruộng vụ hè, vụ thu, thực canh, hoang phế, đền chùa và đất ao vườn, bãi tha ma, đường sá, khe ngòi của địa phương và được các địa phương kê khai lập thành sổ, nộp cho nhà nước.
Thông tin về di tích miếu Âm linh ở phường Sơn Phong
- 10/03/2020 03:57:00 AM
- Đã xem: 1986
- Phản hồi: 0
Ngôi miếu tọa lạc tại địa phận khối Phong Hòa, phường Sơn Phong. Đây là ngôi miếu thờ các vị âm linh, cô hồn ở làng Sơn Phong xưa. [1]
Nước giải khát làm từ các vị thuốc Đông Y ở Hội An
- 09/03/2020 10:39:00 PM
- Đã xem: 2048
- Phản hồi: 0
Từ xưa người dân Hội An đã biết kết hợp giữa Đông y và ẩm thực tạo nên những thức uống thơm ngon, bổ dưỡng nhằm tăng cường sức khỏe, thanh lọc cơ thể, giữ ấm thân nhiệt. Đông y phát triển tại Hội An từ rất lâu, trở thành một truyền thống nổi tiếng. Ngày nay, nhiều hiệu thuốc Đông y truyền thống vẫn còn duy trì, chữa bệnh, bán thuốc cho người dân và du khách tại Hội An. Những công dụng của các vị thuốc, phương thuốc Đông Y trở thành những kinh nghiệm trong dân gian được người dân lưu truyền cho con cháu, đặc biệt những công thức làm các loại nước uống giải khát. Tuy gọi là nước giải khát nhưng trong mỗi loại nước lại có giá trị y lý khác nhau. Tùy theo mùa, nhiệt độ và thời tiết, sẽ có những loại nước khác nhau để giải khát và phòng bệnh.
Thương gia người Hoa ở Hội An - Đàng Trong trong việc kết nối chúa Nguyễn với Thiền sư Thích Đại Sán
- 08/03/2020 09:15:00 PM
- Đã xem: 1317
- Phản hồi: 0
Thiền sư Thích Đại Sán là một trong những vị sư nổi tiếng của Trung Hoa vào cuối thế kỷ 17. Danh tiếng của ông không chỉ được biết đến ở vùng Lưỡng Quảng Trung Quốc mà còn đến tận Việt Nam. Ông từng được chúa Nguyễn nhiều lần thỉnh mời sang Đàng Trong và là một trong số ít những nhân vật lịch sử Trung Hoa được Quốc sử quán triều Nguyễn ghi tên trong Đại Nam liệt truyện: “Thạch Liêm hòa thượng, hiệu Đại Sán Ông Thị, quê ở Chiết Tây Trung Quốc, học rộng tao nhã uyên bác… Cuối nhà Minh, người Thanh vào cai trị Trung Quốc, Liêm giữ nghĩa, không chịu làm tôi nhà Thanh, bèn lạy từ mẹ già, xuống tóc đi tu, cầm tích trượng vân du, những sơn thủy danh thắng, chân đi gần khắp”. [1]
Cảm tưởng khi đọc Tùy bút Cửa Đại của Nguyễn Tuân
- 01/03/2020 09:07:00 PM
- Đã xem: 1743
- Phản hồi: 0
Có thể nói, nhà văn Nguyễn Tuân là một “định nghĩa” về người nghệ sĩ. Đối với ông, văn chương trước hết phải là văn chương, nghệ thuật trước hết phải là nghệ thuật, và đã là nghệ thuật thì phải có phong cách độc đáo.
Các vị thần được tôn thờ chính ở Thanh Hà trước năm 1945
- 01/03/2020 08:22:00 PM
- Đã xem: 1156
- Phản hồi: 0
Trong lịch sử, Thanh Hà là làng có địa giới bao gồm xã Cẩm Hà và phương Thanh Hà hiện nay. Đây là làng ở vị trí cực Tây của Hội An, cách trung tâm phố cổ Hội An khoảng 2km về phía Tây. Làng có địa hình đa dạng, phía Nam giáp sông Thu Bồn, phía Bắc giáp sông Cổ Cò. Địa hình chủ yếu là các trảng, nông cát gắn với các bàu nước cùng một ít đất ruộng. Từ điều kiện địa lý, địa hình đã hình thành nên sự đa dạng về văn hóa ngành nghề, văn hóa tín ngưỡng, đối tượng thờ tự trong các di tích tín ngưỡng để hỗ trợ cho đời sống văn hóa tâm linh của cư dân. Trong bài viết này xin giới thiệu một số thông tin liên quan đến các vị thần được thờ chính tại các di tích tín ngưỡng ở Thanh Hà trước năm 1945 qua tài liệu khảo sát của Viện Viễn đông bác cổ.
Nhà ở có kiểu dáng kiến trúc truyền thống ở làng Thanh Hà
- 23/02/2020 09:38:00 PM
- Đã xem: 1080
- Phản hồi: 0
Làng Thanh Hà xưa có mười ba ấp, gồm: Bộc Thủy, Hậu Xá, An Bang, Thanh Chiếm, Nam Diêu, Bàu Súng (nay thuộc phường Thanh Hà), Đồng Nà, Bến Trễ, Trà Quế, Cửa Suối, Trảng Kèo, Bầu Ốc, (nay thuộc xã Cẩm Hà) và Cồn Động (nay thuộc phường Cẩm An). Trải qua quá trình lịch sử, nhiều công trình tôn giáo, tín ngưỡng và dân dụng được dân cư làng Thanh Hà xây dựng phục vụ đời sống vật chất và tinh thần của mình. Dưới tác động bởi các yếu tố bất lợi của môi trường, khí hậu cũng như sự tàn phá của chiến tranh,… nhiều công trình kiến trúc nay thuộc xã Cẩm Hà đã bị hư hại hoàn toàn, nhà ở có kiểu dáng truyền thống cũng không còn. Tuy nhiên, trên địa bàn thuộc phường Thanh Hà, các di tích tín ngưỡng và một số ngôi nhà cổ vẫn được bảo tồn đến hiện nay. Trong đó, nhiều di tích có giá trị cao về kiến trúc, lịch sử, giữ vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân địa phương như Khu miếu tổ nghề gốm Nam Diêu, miếu Lục Vị,… Những ngôi nhà cổ hiện còn, được xếp hạng/bảo vệ như nhà ông Lê Bàn ở khối Nam Diêu (xếp hạng cấp tỉnh), nhà bà Nguyễn Thị Chiến cũng ở khối Nam Diêu (Danh mục bảo vệ của thành phố) và một số nhà thờ tộc, tất cả đều thuộc địa bàn phường Thanh Hà hiện nay.
