Dưa món ngày Tết

          Các món ăn được chuẩn bị cầu kỳ với nhiều món ngon, lạ hơn so với thường ngày, một mặt để mâm lễ cúng tổ tiên, ông bà trong những ngày này được tươm tất hơn, mặt khác còn để chiêu đãi những người thân, bạn bè khi đến thăm, chơi tết và để dùng trong gia đình hàng ngày. Điều đó lý giải một phần vì sao người Việt thường hay dùng từ là “ăn Tết”.

          Trong món ăn ngày tết của người dân Việt nói chung, người dân Hội An nói riêng, ngoài các món ăn như thịt, tôm, nem, chả,v.v…  còn có những món ăn dân dã đặc trưng như bánh tét, bánh chưng ăn kèm với dưa món. Người Việt Nam thường có câu:

“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh ”

          Thịt, dưa, bánh chưng, cây nêu, câu đối đỏ luôn là những thứ đặc trưng không thể thiếu trong các ngày Tết của người Việt.

          Đối với người dân Hội An, trong những ngày tết, dưa món là món ăn không thể thiếu trong ẩm thực của từng gia đình. Dưa món là món ăn đơn giản, dễ làm nhưng để có hủ dưa món đầy sắc và vị thì tốn không ít thời gian và sự tỉ mỉ. Tùy theo khẩu vị người dùng mà cách làm cũng có chút khác nhau. Nguyên liệu để làm dưa món cũng đơn giản gồm các loại chủ yếu như: Su hào, cà rốt, đu đủ, củ cải trắng, củ kiệu… Các nguyên liệu này sau khi mua về gọt vỏ rửa sạch, thái mỏng, hoặc dùng dao chấn thành từng miếng nhỏ, hoặc tỉa hình cánh hoa cho đẹp. Riêng củ kiệu thì cắt bỏ lá rể. Sau đó ngâm các nguyên liệu vào nước muối pha loãng để qua đêm đến sáng thì vớt ra, rửa sạch rồi để ráo nước và trải trên những cái mẹt hay mâm đem phơi lúc trời nắng cho đến khi héo là được (nếu gặp thời tiết không tốt thì phải đem sấy cho khô rồi mới làm nhưng cách làm này dưa món sẽ không giòn, ngon). Phơi các loại củ này tuy đơn giản nhưng đòi hỏi phải biết canh lượng nắng. Nếu phơi chưa đủ nắng, các loại củ này sẽ dễ bị nhũn, không giòn và nhanh hư. Nhưng nếu phơi quá héo, khi ăn sẽ bị dai và không ngon. Gặp thời tiết nắng tốt chỉ cần phơi khoảng gần 2 ngày là được. Ngoài phần nguyên liệu, nước mắm để làm dưa món cũng rất quan trọng. Nước mắm phải chọn loại ngon, trong. Sau đó trộn  nước mắm với đường vào theo tỷ lệ sao cho phù hợp với lượng nguyên liệu, thông thường 1 bát mắm có thể thêm một bát đường hoặc ít hơn tùy theo khẩu vị người dùng thích ngọt nhiều hay ít. Đun nước mắm trên bếp, và khấy đều tay, tránh không cho đường bị đọng dưới đáy nồi. Nước mắm đường sau khi đun sôi thì để nguội. Lọ để dựng dưa món có thể bằng nhựa nhưng lọ bằng thủy tinh vẫn tốt hơn. Xếp các nguyên liệu sau khi phơi và rửa sạch cho vào lọ, nếu muốn cay thì cho thêm vài trái ớt phơi khô vào. Sau đó, đổ nước mắm cho ngập mặt dưa rồi đậy nắp lại, để nơi khô thoáng. Trong quá trình ngâm, để ý khi nào nước mắm trong lọ bị rút xuống vì thấm vào trong các loại củ thì đổ thêm nước mắm đã nấu vào. Món này phải làm trước tết khoảng một tuần lễ cho thấm là ngon. Dưa món ngon là khi nhìn thấy nước mắm trong có mùi thơm. Củ cải, củ kiệu trắng, đu đủ ươm vàng nhạt, cà rốt đỏ,… cắn vào một miếng thấy giòn giòn, mặn mặn, ngọt ngọt.