THUYỀN BUỒM Ở HỘI AN VÀ XỨ QUẢNG

THUYỀN BUỒM Ở HỘI AN VÀ XỨ QUẢNG
    Thuyền buồm có mặt tại các bến cảng xứ Quảng, Đàng Trong khá sớm. Tư liệu thư tịch cho biết, từ thời Champa (thế kỷ II - XV) thuyền buồm các nước Trung Cận đông, ấn Độ, Trung Hoa, Nam Dương...đã từng ghé lại Lâm ấp phố của Chămpa nằm ở bên trong Cù Lao Chàm thuộc Hội An ngày nay để buôn bán, trao đổi hàng hoá, sản vật. Mặt khác, người Chăm vốn giỏi về hàng hải và có nhiều kinh nghiệm về đóng cũng như sử dụng các loại thuyền buồm, cả về chiến thuyền lẫn thương thuyền. “Chămpa có hàng trăm chiến thuyền có lầu (lâu thuyền) cũng có loại thương thuyền dài hơn 20 trượng (60m), cao hơn mặt nước từ 2- 3 trượng (6m) trông như nhà gác chở được từ 6 - 700 người, hàng vạn hộc sản vật '' (1)
Đến thế kỷ XV, Lê Thánh Tông, một vị vua nổi tiếng của Việt Nam đã đặt chân lên vùng đất Quảng Nam, và tại đây, từ đỉnh Hải vân quan ông đã chứng kiến sự có mặt của một số thuyền buồm nước ngoài. Điều này đem lại cho ông sự bất ngờ thú vị:            “Đồng Long” là phiên âm của Turon hoặc Tuarane sau này, còn thuyền Lộ Hạc, theo các nhà nghiên cứu, là thuyền của Lavo, một quốc gia cổ ở hạ lưu sông Chao Praya của Ménam.
    Với vai trò là một cảng thị thuyền buồm phát triển vào bậc nhất của Việt Nam thời Trung - Cận đại, tại thương cảng Hội An ngày trước từng có mặt nhiều loại thuyền buồm nội địa cũng như quốc tế. Trong quá khứ, từng đoàn thuyền chiến, thuyền buôn, thuyền đánh cá, thuyền vận tải với những cánh buồm no gió dọc ngang ven biển là hình ảnh hết sức lãng mạn, đầy ấn tưọng, in đậm trong ký ức của nhiều thế hệ cư dân xứ Quảng nói chung, Hội An nói riêng về một thời kỳ hoạt động buôn bán sôi nổi, nhộn nhịp “Phú Xuân đã trải, Đồng Nai đã từng”...

Vào thời hưng thịnh của thương cảng Hội An (thế kỷ 17 - 19), tại đây những chiếc thuyền buồm tấp nập ghé bến mà “cột buồm lô nhô dày đặc như rừng tên xúm xít” theo như mô tả của thiền sư  Trung Hoa Thích Đại Sán trong Hải ngoại kỷ sự hoặc như ghi nhận của một thương nhân Hoa kiều: