Tình yêu với di sản

            Những ngày này, chị Wakako Chikara– tình nguyện viên của Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản - JICA đang tất bật với công việc dịch sang tiếng Nhật một số nội dung tiếng Việt của tờ rơi quảng bá bảo tàng Hội An, nâng cấp website phòng bảo tàng, thiết kế bảng tên bảo tàng Hội An. Chỉ còn vài tháng nữa là nhiệm kỳ công tác 2 năm của một tình nguyện viên JICA sẽ kết thúc nên Wakako đang tập trung để hoàn thành công việc trước thời hạn.

          Sinh ra và lớn lên tại tỉnh Fukuoka, miền Nam Nhật Bản, có ba và mẹ đều là tình nguyện viên JICA nên ngày từ nhỏ Wakako đã hiểu về những công việc của ba mẹ cũng như của tổ chức JICA. Hơn nữa theo Wakako, ở Nhật Bản, các phương tiện thông tin đại chúng nói rất nhiều về Hội An nên chị đã phần nào hiểu được về vùng đất và con người nơi đây, cũng như lịch sử quá trình giao thương buôn bán của những người Nhật trong quá khứ tại Hội An. Những yếu tố đó cộng với sự tò mò đã thôi thúc cô sinh viên của trường Đại học Kyushu nuôi dưỡng ước mơ được một lần đến Hội An. Đầu năm 2015, sau khi hoàn thành chương trình Thạc sĩ chuyên ngành Khảo cổ học, nhận được thông tin JICA có nhu cầu tuyển tình nguyện viên sang Hội An, Wakako đã đăng ký tham gia. Đến tháng 7 năm 2015, Wakako Chikara đã đến Hội An và bắt đầu công việc với tư cách là một tình nguyện viên của JICA tại Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An. Chị Wakako cho biết thêm: “Tôi đã biết đến Hội An cũng như quá trình giao lưu buôn bán của người Nhật ở Hội An từ rất lâu rồi. Sự gắn kết trong quá khứ giữa 2 nước Việt - Nhật đã được duy trì cho đến tận ngày nay và tôi thấy rằng những người trẻ như chúng tôi có trách nhiệm phải duy trì mối quan hệ tốt đẹp ấy thông qua việc đóng góp vào công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản Văn hóa Thế giới Hội An.”

           Cũng theo chị Wakako, mặc dù đã học tiếng Việt trong khoảng thời gian hơn 2 tháng ở Nhật Bản cộng thêm 1 tháng ở Đại học Đà Nẵng nhưng thời gian đầu chị vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong việc giao tiếp bằng tiếng Việt với những người bạn ở Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An. Tuy nhiên với sự nỗ lực, cộng với sự hỗ trợ nhiệt tình của các anh chị em tại Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, những người đã gắn bó với Wakako trong gần 2 năm qua, những khó khăn ban đầu cũng dần được khắc phục.

          Công việc đầu tiên mà chị Wakako bắt tay vào thực hiện đó là tìm cách cải thiện một số nội dung trưng bày tại các bảo tàng để du khách hiểu rõ và thích thú hơn. Hầu hết những hiện vật tại các bảo tàng ở Hội An chủ yếu được đính kèm thông tin bằng tiếng Việt và tiếng Anh, chính vì vậy mà nhiều du khách Nhật Bản, nhất là du khách lớn tuổi thường khó tìm hiểu. Cách trưng bày một số hiện vật cũng còn chưa hợp lý. Ngoài ra, tại Bảo tàng Gốm sứ mậu dịch – nơi đang áp dụng hình thức thuyết minh tự động audio guide thì nội dung thuyết minh bằng tiếng Nhật cũng còn một số lỗi sai.  Thế là với sự hỗ trợ của các anh chị em đồng nghiệp ở Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, Wakako bắt đầu  tìm hiểu về hiện vật  trưng bày tại các bảo tàng cũng như nội dung thuyết minh tiếng Việt, rồi tự mình nghe lại nội dung audio guide tiếng Nhật để điều chỉnh những lỗi sai. Hiện nay, nội dung audio guide bằng tiếng Nhật tại Bảo tàng gốm sứ mậu dịch chính là do Wakako thể hiện. Ngoài ra, để phục vụ khách tham quan bảo tàng tốt hơn, Wakako còn phát phiếu thăm dò ý kiến của du khách để từ đó đóng góp với Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An cải thiện các bản thuyết minh và cách trưng bày các hiện vật. Cạnh đó, Wakako cũng tham gia đóng góp nhiều ý kiến về thiết kế trưng bày, bố trí không gian các điểm dừng chân, kiểm tra, cải thiện hiện trạng quản lý độ ẩm tại kho và phòng trưng bày hiện vật...
  
          Có thể nói với những kiến thức chuyên môn của mình, gần 2 năm qua, chị Wakako đã có nhiều đóng góp đối với hoạt động của các bảo tàng tại Hội An, nhất là trong việc phát huy hiệu quả thông tin của các hiện vật, góp phần thu hút khách tham quan, trong đó có du khách người Nhật. Gần 2 năm gắn bó với Hội An, những việc làm được thì rất nhiều nhưng việc chưa hoàn thiện theo ý muốn thì cũng không ít, nhưng Wakako luôn cảm thấy vui vì mình đã góp một phần nào đó vào bảo tồn những giá trị mà cha ông mình đã góp phần kiến tạo nên. Và với chị đó không chỉ là tình cảm mà còn là trách nhiệm của một người trẻ đối với bậc tiền nhân. Chị Wakako tâm sự: “Gần 2 năm gắn bó với Hội An tôi cảm nhận được người dân ở đây rất thân thiện và mến khách. Tôi xin cảm ơn tất cả các anh chị ở Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An đã tận tình giúp đỡ tôi để hoàn thành công việc. Hy vọng rằng những đóng góp của tôi trong suốt thời gian qua sẽ thực sự mang lại hiệu quả để những giá trị văn hóa lâu bền của Hội An sẽ luôn được giữ gìn và phát huy.”

          Theo Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, tính từ năm 1997 đến nay, đã có 9 tình nguyện viên đến từ Nhật Bản sang Hội An và tham gia đóng góp vào công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa.  Trong đó, đa số các tình nguyện viên thuộc chuyên ngành kiến trúc và khảo cổ học. Những tình nguyện viên này đã tham gia nhiều hoạt động như nghiên cứu khảo cổ học, giám sát quá trình tu bổ di tích, tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về bảo tồn di sản... Họ đã cùng với những tình nguyện viên đến từ các nước khác như Đức, Úc tham gia vào công tác bảo tồn và phát huy các giá trị của Di sản Văn hóa Thế giới Hội An bằng một tình yêu chân thành đối với di sản.

          Đánh giá cao những hoạt động cũng như đóng góp của các tình nguyện viên nói chung, tình nguyện viên người Nhật nói riêng, đối với Hội An trong suốt thời gian qua, ông Nguyễn Chí Trung  - Giám đốc Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An nhấn mạnh: “Nhiều năm nay, Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An đã tiếp nhận rất nhiều tình nguyện viên đến từ nhiều nước, trong đó có Nhật Bản, tham gia vào công tác bảo tồn và phát huy các giá trị của Di sản Văn hóa Thế giới Hội An. Với chuyên môn của mình, các tình nguyện viên đã trao đổi và chia sẻ với chúng tôi rất nhiều kinh nghiệm hay và thực tiễn mà chúng tôi không có điều kiện học tập bên ngoài, đồng thời bổ sung cho chúng tôi rất nhiều khiếm khuyết. Riêng đối với chị Wakako, là một tình nguyện viên vừa có chuyên môn về khảo cổ học vừa có chuyên môn về thiết kế, trưng bày bảo tàng cho nên thời gian qua với sự giúp đỡ của chị, hoạt động của một số bảo tàng tại Hội An đã được cải thiện đáng kể.”

          Tháng 12 năm 1999, đô thị cổ Hội An được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới dựa trên hai tiêu chí: Hội An là biểu hiện vật thể nổi bật của sự kết hợp các nền văn hóa qua các thời kỳ trong một thương cảng quốc tế; là điển hình tiêu biểu về một cảng thị châu Á truyền thống được bảo tồn một cách hoàn hảo. Từ lịch sử hàng trăm năm trước, những người Nhật hôm nay lại mang trong mình “sứ mệnh” mới đó là trở thành dấu gạch nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai trong mối quan hệ Việt – Nhật.