CÂY DỪA NƯỚC CẨM THANH

Cẩm Thanh một xã vùng ven biển, nằm cách trung tâm thành phố Hội An chừng 3km về phía Đông Nam, có tổng diện tích tự nhiên 895,43ha, chia thành 8 thôn. Bốn bề là sông nước, phía Đông giáp với phường Cửa Đại bởi sông Ba Chươm, phía Tây giáp phường Cẩm Châu và phường Cẩm Nam bởi sông Cổ Cò, phía Nam giáp huyện Duy Xuyên bởi hạ lưu sông Thu Bồn, Bắc giáp phường Cẩm An. Khí hậu nơi đây mang tính đặc trưng của khí hậu ven biển, mùa mưa từ tháng 9 đến tháng 12, các tháng còn lại mưa ít và khô hạn. Địa hình Cẩm Thanh thuộc dạng địa hình ven biển, bị chia cắt bởi hệ thống sông rạch chằng chịt và là vùng đất nằm giữa nơi hợp lưu của hạ nguồn sông Thu Bồn, Đế Võng, Trường Giang. Vùng nước này thường xuyên nhiễm mặn, đây là điều kiện thuận lợi cho hệ sinh thái rừng ngập mặn phát triển. Đặc biệt, một loại cây dừa nước sinh sôi nãy nở thành những rừng dừa dọc khắp các bờ kênh rạch, tạo nên màu xanh mát đặt trưng nơi đây.  
Hiện nay tại Cẩm Thanh chưa tìm thấy một tài liệu nào cho biết dừa được trồng từ khi nào và lấy ở đâu. Nhưng theo một số người dân lớn tuổi tại địa phương cho biết cây dừa nước có nguồn gốc xuất xứ từ Nam Bộ, do những thương lái buôn ghe bầu tại địa phương mang về trồng ở vùng ngập mặn. Cây dừa trồng đầu tiên tại đây khoảng trên 200 năm. Qua thời gian cây dừa sinh trưởng phát triển tốt thích nghi với môi trường nước lợ chua, mặn của vùng đất Cẩm Thanh. Ban đầu dừa được một số người dân địa phương trồng từng cụm nhỏ dọc theo các kênh rạch về sau chúng phát triển thành rừng dừa nước bạc ngàn, quanh năm xanh tốt. Hiện nay cây dừa nước được trồng phổ biến trên các con sông, lạch ở Cẩm Thanh, tập trung chủ yếu ở thôn Thanh Tam đông, Thanh Tam tây, Thanh Nhứt , thôn Vạn Lăng mà người dân thường gọi là Rừng dừa bảy mẫu, các thôn khác vẫn trồng dừa nhưng số lượng không nhiều. 
Cây dừa nước mọc thành dãy trong những vùng sình lầy dọc theo bờ sông, lạch, phần rễ nằm sâu dưới lướp bùn đất, hệ thống rễ chằng chịt, thân cây cũng ngầm xuống nước và đất, chỉ có phần lá và cuốn hoa mọc lên trên, lá dài từ 5 đến 9 m gồm cuống lá tròn, dài phần trên bẹ lá phình to. Hoa cái nở thành chùm ở đầu cụm hoa hình cầu, hoa đực màu cam hoặc vàng dạng đuôi sóc. Khi hoa thu phấn, những trái nhỏ ép vào nhau lớn lên thành như hình cầu đường kính từ 25 đến 30 cm. Mỗi buồng có từ 40 - 60 quả, trong quả có cơm màu trắng, mềm, khi quả già nhân cứng lại. Quả dừa nước khô già sẽ rơi rụng xuống đất hoặc phân tán theo thủy triều, có khi mọc mầm ngay khi trôi nổi. Cây dừa nước từ khi trồng đến khi ra hoa tựa quả khoảng 10 năm trở lên.
Cây dừa nước từ lâu đã trở thành nguồn kinh tế chính cho người dân nơi đây, họ đã biết tận dụng lơị thế từ nguồn thiên nhiên này để làm nhà ở…, sau này khi ngành du lịch phát triển nhu cầu làm nhà dừa bán ngày càng nhiều, kể từ đó nghề làm dừa bắt đầu phồn thịnh, ổn định đầu ra cho ngành nghề và tăng nguồn thu nhập đáng kể cho người dân nơi đây. Cứ mỗi năm người ta lại khai thác lá dừa 2 lần vào tháng giêng, 2, 3 và tháng 8, 9 âm lịch.  Khi khai thác người ta đốn hết tất cả các tàu dừa già chừa lại các nhánh lá non để nuôi tàu dừa con phát triển. Bẹ lá và phiến lá là nguyên liệu chính để làm xóc tranh lợp nhà, làm phên, bức phong hay còn gọi là tấm mành, làm dù che mát…ngoài ra thân, bẹ dừa còn tận dụng làm củi đốt. Quả dừa non dùng để ăn, dừa có vị ngọt nhẹ, mềm, ăn rất ngon có thể dùng chế biến món chè dừa. Ngoài ra theo Đông y, trái dừa nước có công dụng tương đương gần như dừa trồng trên cạn giúp tăng cường khí lực, tươi nhuận nhac sắc, giải nhiệt. Có thể nói rằng, loại cây này sử dụng gần như triệt để từ bẹ, thân lá, hoa, quả.
Với sự phát triển lâu dài bền bỉ của rừng dừa Cẩm Thanh, dưới hệ sinh thái rừng ngập mặn này là môi trường thuận lợi cho nhiều loài thủy sản vùng cửa sông ven biển sinh sản và phát triển, đồng thời đây cũng là nơi ngăn gió, trốn bão an toàn cho các tàu thuyền của ngư dân trong vùng. Bằng sự tái tạo của thiên nhiên, sự quan tâm phục hồi của con người từ vài cây dừa theo thời gian đã sản sinh ra một rừng dừa trù phú, cảnh quan sông nước hữu tình, khiến lòng người khó có thể cưỡng lại vẽ đẹp nên thơ, tươi mát của vùng sông nước nơi đây. Nắm bắt được xu thế phát triển du lịch trong thời gian gần đây, loại hình du lịch làng quê sinh thái là lựa chọn của nhiều du khách khi đến Hội An, người dân địa phương đã bắt đầu làm du lịch theo các tour đường làng, đường thủy, chèo thuyền ngắm cảnh dừa nước xanh, tươi mát, thăm làng nghề truyền thống, sản phẩm được làm từ dừa đã để lại cho du khách nhiều trải nghiệm thú vị khi dừng chân tại đây.
Cây dừa nước đã trở thành tài sản vô giá được người dân địa phương được gìn giữ và bảo tồn tốt trong thời gian qua. Cẩm Thanh cũng đang từng bước đẩy mạnh lơị thế từ sản phẩm này và đây cũng là chiến lượt đầu tư lâu dài để phát triển kinh tế, phát triển du lịch nâng cao đời sống của người dân địa phương.