Chiêm ngưỡng “Gốm Chu Đậu - cổ vật từ lòng biển”

      Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa (Trung tâm) TP Hội An cho biết, Bảo tàng Hội An đã tổ chức lễ tiếp nhận hiện vật và khai trương Phòng trưng bày “Gốm Chu Đậu - cổ vật từ lòng biển Cù Lao Chàm”. Ngay sau lễ khai trương, từ ngày 24.11, Phòng trưng bày sẽ mở cửa đón du khách và người dân. Đây là kết quả của suốt quá trình tổ chức bảo quản, xử lý, kiểm kê, nghiên cứu,… loại hình cổ vật này kể từ khi Dự án khai quật khảo cổ con tàu đắm tại vùng biển Cù Lao Chàm, Hội An kết thúc vào năm 1999 đến nay.

      Dự án khai quật khảo cổ con tàu đắm tại vùng biển Cù Lao Chàm triển khai từ năm 1997 và kết thúc vào năm 1999. Sau đó, Bảo tàng tỉnh Quảng Nam đã chia sẻ, chuyển giao cho UBND TP Hội An 500 hiện vật gốm Chu Đậu được khai quật từ di tích tàu đắm cổ này. Trung tâm là đơn vị được TP Hội An giao quản lý và phát huy số hiện vật nói trên cùng với gần 5.000 hiện vật khác được các cơ quan chức năng thu giữ từ các tàu cá trục vớt trái phép tại khu vực tàu đắm cổ. Tuy vậy, phần lớn số hiện vật này đều trong tình trạng bảo tồn không nguyên vẹn, đa số bị sứt bể và rất nhiều trong số đó chỉ là những mảnh vỡ. Sau khi tiếp nhận, đơn vị đã tổ chức quản lý, thực hiện các quy trình chuyên môn nghiệp vụ, lựa chọn một số loại hình hiện vật để trưng bày, bổ sung tại Bảo tàng Gốm sứ Mậu Dịch bước đầu đã phát huy giá trị, được đông đảo công chúng đón nhận.

      Tháng 12.2021, đơn vị này đã có văn bản kiến nghị UBND TP Hội An trình UBND tỉnh Quảng Nam xem xét chỉ đạo các cơ quan liên quan chuyển giao thêm một số hiện vật nguyên vẹn, có giá trị cao hơn để làm phong phú thêm bộ sưu tập cũng như hệ thống trưng bày phát huy gốm Chu Đậu. Trên cơ sở đó, tháng 6.2022, UBND tỉnh Quảng Nam đã ban hành quyết định chuyển giao 103 hiện vật gốm Chu Đậu được khai quật từ di tích tàu đắm cổ ở Cù Lao Chàm có tình trạng bảo tồn nguyên vẹn và đã có số kiểm kê, cùng với 40 hiện vật vỡ, 3 mảnh vỡ đang lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh Quảng Nam về Trung tâm để bảo quản và phát huy lâu dài. Bên cạnh đó, Bảo tàng tỉnh Quảng Nam cũng đã hỗ trợ, giúp đỡ Trung tâm tổ chức xử lý tẩy rửa muối các hiện vật này bằng các giải pháp chuyên ngành.

      Ngay sau khi tiếp nhận số hiện vật trên, Trung tâm đã khẩn trương triển khai ngay việc xây dựng hồ sơ hiện vật, tuyển chọn những hiện vật tiêu biểu để thiết lập phòng trưng bày chuyên đề: “Gốm Chu Đậu - cổ vật từ lòng biển Cù Lao Chàm”. Bộ sưu tập cổ vật gốm Chu Đậu được khai quật từ di tích con tàu đắm Cù Lao Chàm đưa vào trưng bày giới thiệu lần này với hơn 120 hiện vật tiêu biểu nhất lần đầu tiên được lựa chọn để giới thiệu đến công chúng. Các hiện vật có niên đại vào thế kỷ XV, thuộc nhiều chủng loại, kích thước như: Chén, bát, đĩa, hộp hũ, bình, tước,… Có phương pháp và kỹ thuật chế tác đã đạt đến trình độ cao, được chuốt bằng bàn xoay, sau đó được trang trí và tráng men.

      Từ thông điệp của các hiện vật gốm sứ được khai quật từ con tàu đắm cổ tại vùng biển Cù Lao Chàm được trưng bày sẽ phần nào giúp chúng ta hình dung được sự phát triển mạnh mẽ của đồ gốm Việt Nam trên con đường mậu dịch quốc tế, cũng như vai trò vị trí Cù Lao Chàm - Hội An trên tuyến đường hàng hải quốc tế trong nhiều thế kỷ trước.