Vai trò cộng đồng trong bảo tồn, phát huy giá trị di sản Hội An

Hội thảo quốc tế “Di sản văn hóa Hội An - 20 năm bảo tồn và định hướng phát triển bền vững”.

Hội thảo có sự tham dự của hơn 100 đại biểu là các nhà nghiên cứu, nhà khoa học, nhà quản lý, bảo tồn di tích trong và ngoài nước, cùng đại diện các tổ chức quốc tế. Tại hội thảo, sau khi nghe báo cáo tổng kết công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản Khu phố cổ Hội An qua 20 năm được công nhận là Di sản văn hóa (DSVH) thế giới 1999-2019, các đại biểu đã tập trung thảo luận những vấn đề về công tác quản lý, bảo tồn và phát huy Khu phố cổ Hội An DSVH thế giới trong 20 năm qua.

Nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay, Khu phố cổ Hội An đang phải đối diện với những áp lực của vấn đề dân số, mật độ và thành phần dân cư, sự thay đổi chủ sở hữu các ngôi nhà cổ trong đô thị tăng nhanh khó kiểm soát, nhất là các tác động mặt trái của tốc độ đô thị hóa và tình trạng biến đổi khí hậu…

Phó Giám đốc Trung tâm quản lý bảo tồn DSVH Hội An Phạm Phú Ngọc cho biết, từ nguồn vốn đầu tư, hỗ trợ của các tổ chức trong và ngoài nước, thời gian qua, Hội An đã thực hiện tu bổ 424 công trình di tích, với tổng số tiền hơn 152 tỷ đồng.

Đặc biệt, Hội An đã tạo ra nhiều sản phẩm du lịch độc đáo như: “Đêm phố cổ”, “Phố đi bộ”, các khu chợ đêm… gắn liền với nhiều lễ hội, hoạt động văn hóa truyền thống. Qua đó, đã tạo ra sức hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước. Theo thống kê, năm 1999, lượng khách tham quan Hội An chỉ có gần 100 nghìn lượt khách thì đến nay, mỗi năm, thành phố này đón đến 2,3 triệu lượt khách.

Du khách tham quan Khu phố cổ Hội An.

Theo ông Phạm Phú Ngọc, việc phát huy các giá trị di sản tại Hội An không chỉ góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế du lịch của địa phương mà còn là động lực chủ yếu để nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân Hội An. Tuy nhiên, trong quá trình phát triển, Hội An cũng đối mặt với không ít những thách thức phát sinh như: áp lực về dân số, mật độ và thành phần dân cư, sự thay đổi chủ sở hữu các ngôi nhà cổ trong đô thị tăng nhanh khó kiểm soát, nhất là trong khu phố cổ. Mặt khác, tình trạng tranh mua, tranh bán, cò mồi phản cảm… làm ảnh hưởng nghiêm trọng lên tính toàn vẹn, tính chân xác của DSVH, cũng như cảnh quan môi trường sống, cảnh quan di tích và các quan hệ xã hội, gia đình.

Tại hội thảo lần này, nhiều đại biểu đề nghị, thành phố Hội An cần phát huy hơn nữa vai trò của cộng đồng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản, làm cho người dân thật sự trở thành chủ nhân của di sản; đồng thời, cần số hóa và xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu chi tiết về di sản; tiếp tục triển khai các phương án nhằm gắn khai thác với gìn giữ, bảo tồn các giá trị di sản quý giá của Hội An. Trong đó, Hội An cần đầu tư cải thiện hệ thống giao thông, hạ tầng và các tiện ích công cộng như bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng, trung tâm thông tin du lịch; tổ chức rà soát, chấn chỉnh nạn cướp giật, chèo kéo khách, gây ô nhiễm môi trường… tiếp tục xây dựng môi trường an toàn và thân thiện trong mắt du khách.