Tầm nhìn mới cho “đô thị di sản sống”

     Những con số, danh hiệu đạt được không chỉ là thành tích mà còn là minh chứng cho một chiến lược đúng đắn, lấy văn hóa làm nền tảng, lấy con người làm trung tâm và lấy di sản làm nguồn lực phát triển.

     PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam đánh giá, hệ thống di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và không gian sống tại Hội An đã được tái cấu trúc trong mối tương tác giữa truyền thống và hiện đại.

     “Quy hoạch đã đảm bảo mục tiêu kép: vừa giữ gìn cấu trúc đô thị cổ độc đáo, vừa nâng cao chất lượng đời sống của cư dân thông qua phát triển du lịch, dịch vụ và công nghiệp văn hóa”, bà Nguyễn Thị Thu Phương nhấn mạnh.

     Theo các chuyên gia, Hội An là điển hình xuất sắc ở Việt Nam và khu vực châu Á trong lĩnh vực bảo tồn di sản. Với cách tiếp cận tổng thể, gắn kết chặt chẽ giữa gìn giữ và phát huy giá trị di sản, Hội An không chỉ bảo toàn được “hồn cốt” phố cổ mà còn biến di sản thành động lực phát triển kinh tế bền vững.  

     Tầm nhìn kỷ nguyên mới

     Năm 2025 là thời điểm kết thúc niên hạn của Quy hoạch đầu tư tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di sản văn hóa thế giới Đô thị cổ Hội An. Thời điểm để nhìn lại chặng đường đã qua và xác lập tầm nhìn mới phù hợp với bối cảnh phát triển hiện nay.

     Tiến sĩ Hoàng Hồng Hiệp khuyến nghị thành phố Đà Nẵng thành lập Ban Quản lý các di sản văn hóa Hội An, có tư cách pháp nhân và thẩm quyền điều phối bắt buộc về mặt chuyên môn trên toàn không gian di sản Hội An. Thiết chế này sẽ đóng vai trò “một cửa” về quản lý và phát huy di sản trên các phương diện quy hoạch, bảo tồn, khai thác du lịch.

     Bà Phạm Thị Thanh Hường – Văn phòng Đại diện UNESCO tại Việt Nam đề xuất thành phố Đà Nẵng cần xem xét dành cho Hội An một nghị quyết riêng về bảo tồn và phát triển đô thị di sản. Làm rõ việc tăng cường sự tự chủ và mô hình quản trị thích ứng của đơn vị trực tiếp quản lý di sản. Đồng thời, thúc đẩy các mô hình du lịch bền vững, công bằng, tôn trọng vai trò của chủ thể trong văn hóa cộng đồng.

     Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương khuyến nghị, Đà Nẵng nghiên cứu xây dựng quy hoạch tổng thể Đô thị cổ Hội An cho giai đoạn tiếp theo. Phải kế thừa thành tựu hơn 20 năm từ khi UNESCO công nhận Đô thị cổ Hội An là Di sản văn hóa thế giới. Bám trục phát triển “sinh thái – văn hóa – du lịch”, cập nhật các xu hướng và khuyến nghị mới của UNESCO, quy định của Luật di sản văn hóa, hướng tới phát triển bền vững, hiện đại và thích ứng trong kỷ nguyên số.

     “Trong bối cảnh mới với sự vận hành của chính quyền địa phương 2 cấp và định hướng phát triển của Đà Nẵng, nhiều cơ hội mở ra để nâng tầm công tác bảo tồn. Song vẫn cần kiên định nguyên tắc lấy văn hóa di sản làm trọng tâm, không đánh đổi di sản vì mục tiêu kinh tế. Đảm bảo tính toàn vẹn trong chỉnh thể không gian Hội An và vai trò chủ thể của cộng đồng", Thứ trưởng Hoàng Đạo Cương nhấn mạnh.