Quang cảnh buổi hội nghị - Ảnh: Khiếu Hoài
Với tính chất đặc thù của di sản văn hóa thế giới - Khu phố cổ Hội An là một Di sản "sống", vì vậy, trong công tác quản lý, bảo tồn rất cần có sự tham gia, hỗ trợ của cộng đồng dân cư, những người sinh sống và làm việc trong khu phố cổ, là những chủ nhân của di sản.
Xuất phát từ những yêu cầu đó, tháng 6.2011, UBND TP. Hội An đã phê duyệt phương án xây dựng mạng lưới cộng tác viên quản lý, bảo tồn di sản tại 3 phường Minh An, Sơn Phong và Cẩm Phô. Năm 2020, UBND TP. Hội An đã điều chỉnh, bổ sung phương án, gồm 27 thành viên là các Khối trưởng, Tổ trưởng dân phố thuộc khu vực I khu phố cổ (
đồng thời phải có nơi cư trú trong khu vực I khu phố cổ) tại 3 phường nói trên; là những người đang thực hiện nhiệm vụ tại đơn vị có liên quan đến công tác quản lý, bảo tồn Khu phố cổ; những người hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, những người có tâm huyết với công tác bảo tồn di sản.
Theo đó, mạng lưới cộng tác viên di sản được xây dựng vừa để hỗ trợ trong công tác quản lý, giúp thành phố theo dõi, giám sát việc sửa chữa, tu bổ di tích trong khu phố cổ; vừa tham gia vào các chương trình điều tra, khảo sát, thực hiện các hoạt động tổng hợp, nghiên cứu, đánh giá hàng năm đối với các nhiệm vụ có liên quan;…
Trong 10 năm qua, lực lượng đặc biệt này đã có những góp ý kịp thời, những đề xuất các giải pháp thiết thực, giúp cho các cơ quan, đơn vị chuyên môn thực hiện tốt hơn công tác quản lý, bảo tồn những giá trị Di sản - Khu phố cổ Hội An. Công tác giám sát việc tu bổ, sửa chữa, sử dụng các di tích trong khu phố cổ của người dân được các cộng tác viên đặc biệt quan tâm, thường xuyên theo dõi, nắm bắt. Khi phát hiện những trường hợp sửa chữa, cải tạo di tích không phù hợp với quy chế quản lý, cảnh quan khu phố cổ, họ thông tin kịp thời đến các cơ quan chuyên môn biết để có những giải pháp xử lý phù hợp.
Với vai trò là giám sát cộng đồng, sự tham gia của lực lượng này trong công tác đầu tư tu bổ, tôn tạo các di tích, cơ sở hạ tầng trong khu phố cổ do Nhà nước làm chủ đầu tư trong những năm qua đã góp phần trong việc đảm bảo chất lượng kỹ thuật, mỹ thuật cho các công trình, di tích được đầu tư xây dựng, tu bổ.
Một số cộng tác viên tiêu biểu trong công tác quản lý, bảo tồn di sản thời gian qua - Ảnh: Khiếu Hoài
Đặc biệt, sự phối hợp giữa các cộng tác viên di sản và cán bộ Trung tâm trong công tác khảo sát nắm bắt tình hình các di tích trong khu phố cổ hàng năm vào các thời điểm trước, trong và sau mùa mưa, bão; khảo sát tình trạng sử dụng di tích phục vụ công tác phòng cháy, chữa cháy đã giúp các cơ quan chuyên môn có những giải pháp phù hợp đảm bảo sự an toàn cho các di tích trong khu phố cổ.
Hội nghị cũng đã thống nhất kiện toàn công tác tổ chức, định hướng nhiệm vụ, phương thức hoạt động của lực lượng cộng tác viên trong thời gian đến và xác định một số nhiệm vụ công tác trọng tâm năm 2022. Tại hội nghị, Trung tâm đã khen thưởng động viên các cộng tác viên có thành tích, đóng góp cho công tác quản lý, bảo tồn di sản thời gian qua.
Một số cộng tác viên tiêu biểu trong công tác quản lý, bảo tồn di sản thời gian qua - Ảnh: Khiếu Hoài